मार्गशीर्ष शुक्ल पक्षको मोक्षदा एकादशीको व्रत गर्दा पापको अन्त्य हुनुका साथै पितृहरूले पनि मोक्ष प्राप्त गर्ने पौराणिक मान्यता छ । त्यसैले यसलाई मोक्ष दिने व्रत मानिन्छ । महाभारतको युद्धमा जब भगवान श्रीकृष्णले अर्जुनलाई गीता उपदेश दिनुभएको थियो, त्यो दिन मार्गशीर्ष महिनाको शुक्ल पक्षको एकादशी थियो, त्यसैले यो व्रतको महत्व झनै बढेको छ ।
यो उपवासमा के गर्ने
१. एकादशीको दिन सूर्योदयअघि उठेर नुहाएर सफा लुगा लगाएर भगवान श्रीकृष्णको पूजा गरी व्रत लिनुपर्छ ।
२. पूजामा भगवानको अगाडि धूप, दियो र नैवेद्य अर्पण गर्नुहोस्। र योग्य व्यक्तिलाई दान गर्नुपर्छ ।
३. मोक्षदा एकादशी व्रतको एक दिन अघि, दशमी तिथीमा दिउँसो एक पटक मात्र भोजन गर्नुपर्छ ।
एकादशी व्रत को पौराणिक कथा
गोकुल नगरमा वैखानस नामका राजाले आफ्नो पिता नर्कमा रहेको सपना देखे । त्यसपछि राजा विचलित भए । उनले यो अवस्था विद्वान–योगी पर्वत ऋषिलाई सुनाए जुन उनका पिताले सपनामा नरकबाट मुक्तिको बारेमा बताइरहेका छन् । ऋषिले पूर्वजन्ममा पाप गरेका थिए जसका कारण नरकमा जानुपरेको बताए ।
उनले मार्गशीर्ष एकादशीको व्रतको संकल्प लिए र राजालाई व्रत बसेर आफ्नो पुण्य पितालाई दिन आग्रह गरे । जसबाट उनको बुबाको उद्धार हुनेछ । राजाले परिवारसहित एकादशीको व्रत बसे । र आफ्नो पुण्य बुबालाई अर्पण गरे । यसबाट पिताले मोक्ष पाए र स्वर्ग जाँदा छोरालाई तिम्रो सबै ठीक होस् । यति भन्दै उनी स्वर्ग गए । त्यसैले यो व्रत गर्नाले पितृले मोक्ष र स्वर्ग प्राप्त गर्ने जनविश्वास रहेको छ ।
