यो आठौं शताब्दीको कुरा हो जब तिब्बतमा प्राकृतिक प्रकोपहरू तीव्र गतिमा थिए। ठूलो संख्यामा हताहत भएको बेला कुनै पनि उपायले काम गरिरहेको थिएन। यस्तो अवस्थामा तिब्बती सम्राटले ठूलो आशाका साथ भारततर्फ हेरे र प्रसिद्ध बौद्ध गुरु पद्म सम्भावलाई न्यानो निमन्त्रणा पठाए ।
आचार्यका लागि धार्मिक संकटको अवस्था थियो । उनीहरु अनिर्णयको अवस्थामा थिए । पाटलीपुत्र छोडेर तिब्बत जानुको अर्थ भारतबाट जीवनभरको लागि अलग्गिनु थियो। तिब्बतका राजाले आचार्यलाई त्यहाँ आउन मनाउन आफ्नो दूतलाई फेरि पठाए।
यो भारतमा वज्रयानको शिखर थियो । तन्त्रयानको अर्को शाखा वज्रयानमा तान्त्रिक प्रयोगहरू धेरै राम्ररी प्रयोग गरिन्थ्यो । आचार्य पद्म सम्भाव तिब्बत पुगे र तन्त्र प्रयोगहरूको एक श्रृंखला स्थापना गरी तिब्बती प्रकोपको ठूलो मात्रालाई रोके । यही कारणले गर्दा तिब्बतमा विभिन्न प्रकारका वज्रयानले जरा गाडेको थियो र बिस्तारै शाही आश्रयका कारण त्यहाँ बुद्ध धर्मको पूर्ण स्थापना भयो।
आचार्य पद्म सम्भावले अद्भुत प्रयोग गरे। मृत्युलाई सहज बनाउन र पुनर्जन्मको चक्रबाट मुक्त हुनको लागि मृत्युको द्वारमा उभिएको व्यक्तिसँग प्रयोग गरिने ‘बर्दो थोरै’ नामक ध्यानको विधि उनले विकास गरे।
अचम्मको कुरा के छ भने मृत्युलाई सहज बनाउने यो विधि, जसमा केही मानिसहरु यस्ता व्यक्तिको अगाडि विशेष प्रकारको मन्त्र जप्छन् । मूलतः यस मन्त्रको उद्देश्य यो हो कि मृत्युको द्वारमा रहेको व्यक्ति पूर्ण रूपमा जागृत होस् र उसले केवल शरीर छोड्न जाँदैछ भन्ने महसुस गरोस्। मृत्यु उनको लागि उत्सव हुनुपर्छ, डरको भावना होइन।
बर्दोको सूत्र भनेको व्यक्तिलाई तपाईं यात्रामा जाँदै हुनुहुन्छ भन्ने महसुस गराउनु हो, त्यसैले सचेत वा जागरणको अवस्थामा रहनुहोस्। मृत्युशैयामा सुतिरहेको व्यक्तिले आँखा चिम्लिएपछि कानमा बारदोको सूत्र दोहोर्याइन्छ। भनिन्छ, तिमीले मात्र शरीर त्याग गर्छौ, सचेत हुनुपर्छ।
तिमीले अर्को शरीर ग्रहण गर्नेछौ तर यो शरीरमा रहँदा गरेको गल्ती दोहोरिने छैन। यो जन्ममा गरेको गल्तीलाई अर्को जन्ममा नदोहोर्याउने हो भने मात्र यो चक्रबाट मुक्ति मिल्छ भन्ने याद राख्नुपर्छ।
पक्कै पनि यो प्रयोग क्रान्तिकारी छ । यस्तो मृत्युको घटना विश्वमा कतै भएको छैन। जब मृत्यु बिना दुःख मुक्ति बन्छ, तब आनन्दको जन्म हुन्छ, प्रतीक्षा हो भने उत्सव हुन्छ । केही यस्ता बर्दोको प्रयोग, जुन व्यक्तिले वर्तमान शरीरमा रहँदा गरेको गल्ती बारम्बार दोहोरिन नदिन प्रयास गरिन्छ ।
चेतना मृत्यु, जाग्रत अवस्थाको मृत्यु, इन्द्रियको मृत्यु बर्दोको सूत्रबाट प्राप्त हुने अवस्थाहरू हुन् । यसमा मृत्यु मोक्ष बन्छ र पुनः शरीर ग्रहण गरेपछि व्यक्तिले पूर्वजन्ममा गरेको मुर्खताबाट मुक्ति मिल्छ।
