आचार्य चाणक्यले चाणक्य नीतिमा मानव जीवनसँग सम्बन्धित कुराहरू उल्लेख गरेका छन्। जीवनमा यी कुरालाई ध्यानमा राखेमा धेरै समस्या (चाणक्य उपदेश) बाट बच्न सकिन्छ र सुखी जीवन बिताउन सकिन्छ । चाणक्य नीतिमा पनि केही यस्ता कुराहरू बताइएका छन् जुन अरूलाई उल्लेख गर्नु हुँदैन । त्यसो गर्दा जीवनमा अपमान र हानि हुन सक्छ । चाणक्यको नीति अनुसार के के कुरामा ध्यान दिनुपर्छ जानौँ ।
पारिवारिक कलह
घरपरिवारमा कुनै प्रकारको कलह छ भने घरको कुरा बिर्सेर पनि कसैसँग बोल्नु हुँदैन । जसका कारण तपाईले अपमानको सामना गर्नु पर्ने छ, साथसाथै समय आएमा तपाईको सम्बन्धमा आएको दरारको मानिसहरुले अनुचित फाइदा उठाउन सक्छन् ।
विवाहित जीवनको बारेमा कुरा
चाणक्य नीति अनुसार मानिसले आफ्नो वैवाहिक जीवनका कुराहरू कसैसँग सेयर गर्नु हुँदैन । श्रीमान्–श्रीमतीबीचको कुराकानी आफैमा मात्र सीमित हुनुपर्छ । विशेष गरी जब तपाईं र तपाईंको जीवनसाथी बीच कुनै प्रकारको झगडा हुन्छ। यो कुरा अरूलाई कहिल्यै भन्नु हुदैन । यस कारणले भविष्यमा इज्जत गुमाउनु पर्ने हुन्छ । यसले तपाईंको सम्बन्धमा दरार पनि पैदा गर्छ ।
कार्यक्षेत्र, योजना र आवश्यक कुराहरू
चाणक्य नीतिका अनुसार आफ्नो कामको महत्वपूर्ण कुरा र योजनाहरू अरू कसैलाई भन्नु हुँदैन। यसका कारण कार्यस्थलमा घाटा बेहोर्नु पर्नेछ । यसो गर्दा सफलताको सम्भावना कम हुन्छ । त्यसैले काम सकिएपछि मात्र बताउनुपर्छ ।
कमजोर पक्ष
हरेक मानिसको कुनै न कुनै कमजोर र बलियो पक्ष हुन्छ । आफ्नो कमजोर पक्षलाई अरुको अगाडि कहिल्यै नभन्नुहोस्। यसले मानिसलाई अरूको नजरमा कमजोर बनाउँछ। यस्तो अवस्थामा मानिसहरुले तपाईको कमजोरीको फाइदा जुनसुकै बेला उठाउन सक्छन् ।
नकारात्मक कुराहरु
चाणक्य नीतिका अनुसार मानिसमा केही नकारात्मक कुराहरू पनि हुन्छन् । यी चीजहरू व्यक्तिको स्वभावमा हुन्छन्। चाणक्य नीतिका अनुसार मानिसलाई आफ्नो राम्रो र खराबको बारेमा राम्ररी जानकारी हुनुपर्छ । आफ्नो नकारात्मक पक्ष हटाउन प्रयास गर्नुहोस् र कसैको अगाडि उल्लेख गर्नु हुँदैन ।
दुःख व्यक्त नगर्नुहोस्
चाणक्य नीति अनुसार मानिसले आफ्नो दुःख कसैको अगाडि व्यक्त गर्नु हुँदैन। यसले मानिसहरूलाई आफू कमजोर भएको ठान्दछ । यो भविष्यमा तपाईको काममा बाधाको रूपमा आउनेछ ।
अपमान को उल्लेख
चाणक्य नीति अनुसार कतै तपाईको अपमान भएको छ भने भुलेर पनि कसैको अगाडि उल्लेख गर्नु हुँदैन । यसले तपाईंलाई उपहासको वस्तु बनाउन सक्छ ।
