लोभ यस्तो दुष्ट हो, जसका कारण हाम्रा अन्य सबै गुणहरूको महत्व समाप्त हुन्छ । लोभका कारण मानिस कहिल्यै सन्तुष्ट हुँदैन र धनी भए पनि गरिब नै रहन्छ । असन्तुष्टिले गर्दा जीवनबाट सुख शान्ति हराउँछ ।
एउटा कथा छ
पुरानो किंवदन्ती अनुसार एक साधु कतै जाँदै गर्दा बाटोमा सुनको सिक्का भेटे । सन्तले सिक्का उठाए । उनीसँगै केही शिष्य पनि थिए । सन्तले चेलाहरूलाई भने, ’म यो सिक्का सबैभन्दा धेरै खाँचोमा परेकालाई दिनेछु।’
सन्त र चेलाहरूले आफ्नो यात्रा जारी राखे। राति, तिनीहरू एक राज्यमा रोकिए। भोलिपल्ट त्यो राज्यका राजा आफ्नो सेना लिएर छिमेकी राज्यमाथि आक्रमण गर्न जाँदै थिए ।
जब साधुले राजा र उनको सेनालाई देखे, उनी आफ्ना चेलाहरूसँग राजालाई भेट्न पुगे। मन्त्रीहरूले राजालाई एक सन्त भेट्न चाहेको बताए। सन्तको कुरा सुनेर राजा तुरुन्तै रथबाट ओर्लेर सन्तको अगाडि पुगे ।
राजाले सन्तलाई प्रणाम गरेपछि सन्तले आफूबाट आएको सुनको सिक्का राजालाई दिए । जब राजाले त्यो सिक्का देखे, उनले केही बुझ्न सकेनन्। उनले सन्तलाई आफैंले सोधे, ’मलाई यो सिक्का किन दिनुहुन्छ?’
साधुले भने, ’हिजो यो सिक्का पाएको थिएँ, त्यतिखेर मलाई यो सिक्का अति खाँचोमा परेकालाई दिने विचार थियो।’
राजाले भने, ‘तिमीलाई केही भ्रम छ, म यो राज्यको राजा हुँ र मसँग अपार सम्पत्ति छ । म खाँचोमा परेको छैन।’
सन्तले भने, ‘राजन तिमीसँग अपार धन छ, तिम्रो ठूलो राज्य छ, तैपनि तिमी ठूलो सेना लिएर अन्य राज्यहरू कब्जा गर्न जाँदैछौ। यसको मतलब तिम्रो लोभको अन्त्य छैन। यति धेरै धनसम्पत्ति भए पनि थप राज्य चाहियो। मेरो विचारमा तिमी भन्दा दरिद्र अरु कोही छैन, त्यसैले तिमी यो सिक्काको हकदार हौ ।
सन्तको यो कुरा सुनेर राजाले लोभले गर्दा अर्को राज्यमा आक्रमण गर्न लागेको बुझे । राजाले सन्तलाई भने, ‘तपाईंले मलाई मेरो गल्ती महसुस गराउनुभयो। मलाई माफ गर्नुस।’
यसपछि राजाले अर्को राज्यमा आक्रमण गर्ने विचार त्यागे र आफ्नो सेना लिएर आफ्नो दरबारमा फर्के ।
यसर्थ लोभको कुनै अन्त्य हुँदैन। यदि कोही धनी छ र लोभी छ भने उसले कहिल्यै आफ्नो धनको उपभोग गर्न सक्दैन, सधैं दुखी र व्याकुल रहन्छ। त्यसैले यो दुष्टता त्याग्नुपर्छ।
