विश्व लामखुट्टे कार्यक्रमको प्रतिवेदन अनुसार हरेक वर्ष ७० करोड मानिस लामखुट्टेको टोकाइबाट सर्ने रोगबाट पीडित हुन्छन् । जसमध्ये १० लाखभन्दा बढीको मृत्यु हुन्छ । डेंगु र मलेरिया जस्ता धेरै रोगहरू र लामखुट्टेबाट लाखौंको मृत्यु भए पनि वैज्ञानिकहरू किन बचाउन खोजिरहेका छन्? लामखुट्टे धेरै जीवहरूको खाना भएको वैज्ञानिकहरूको विश्वास छ, यो समाप्त भएपछि ती जीवहरूका लागि नयाँ संकट खडा हुनेछ।
यसैलाई ध्यानमा राख्दै वैज्ञानिकहरूले लामखुट्टेमा यस्तो परिवर्तन ल्याइरहेका छन् जसले गर्दा रोग नलागोस् ताकि मानिसलाई हानि नहोस् ।
पोथी लामखुट्टेले रोग फैलाउने र टोक्ने काम गर्छ। भाले लामखुट्टेले फूलको रसले पेट भर्ने गर्छ । पोथी लामखुट्टेबाट यो रोग फैलिन नदिन वैज्ञानिकहरूले विशेष प्रयोग गरेका छन् ।
अष्ट्रेलियाको मोनाश युनिभर्सिटीका वैज्ञानिकहरूले डेंगुलाई निर्मुल पार्न लामखुट्टेको एउटा यस्तो प्रजाति छनोट गरेका छन् जसमा वोल्बाचिया नामक ब्याक्टेरिया पाइन्छ । यो ब्याक्टेरियाले डेंगु भाइरसविरुद्ध काम गर्छ। वैज्ञानिकहरूले ती लामखुट्टेलाई प्रयोगशालामा प्रजनन गरेर सयौं यस्ता लामखुट्टे तयार पारेका छन् ।
प्रारम्भिक चरणमा यस्ता लामखुट्टे ल्याबमा तयार पारेर वातावरणमा छाडेपछि प्रजननका माध्यमबाट आफ्नै जातका लामखुट्टेको संख्या बढे पनि डेंगुजस्ता रोग नफैलाउने वैज्ञानिकको दाबी छ । केहि समय पछि, पुरानो रोग फैलाउने लामखुट्टे को संख्या कम हुनेछ र तिनीहरूको संख्या बढ्दै जान्छ । यो प्रयोग सफल पनि भएको छ ।
यसै क्रममा लण्डनको इम्पेरियल कलेजका वैज्ञानिकहरूले पोथी लामखुट्टेलाई बाँझो बनाएर नयाँ प्रयोग गरेका छन् । यद्यपि, तिनीहरूको प्रयोगले लामखुट्टेको संख्या कम गर्नेछ। वैज्ञानिकहरूले पोथी लामखुट्टेको जीनमा यस्तो परिवर्तन गर्दैछन् कि तिनीहरू प्रजननका लागि बाँच्न सक्दैनन्। मलेरियाका लागि जिम्मेवार पोथी लामखुट्टेमा रहेको डबलसेक्स जीनलाई पुनः उत्पादन गर्न नसक्ने गरी परिमार्जन गरिएको छ । परीक्षणको क्रममा ५६० दिनभित्र लामखुट्टेको संख्यामा कमी आएको थियो ।
