अकाल मृत्यु र गम्भीर रोगबाट मुक्ति दिने महामृत्युञ्जय मन्त्र, यसको महत्त्व र नियमहरू

सनातन धर्ममा धेरै मन्त्रहरूलाई विशेष महत्त्व दिइएको छ। यी मन्त्र मध्ये एक महामृत्युंजय मन्त्र हो। भगवान भोलेनाथलाई प्रसन्न गर्ने यो मन्त्र धेरै किसिमले लाभदायी र फलदायी साबित हुन्छ । यो मन्त्रले मृत्युलाई टार्न र विजय प्राप्त गर्ने मानिन्छ । मन्त्र जप गर्दा मृत्युमाथि विजय प्राप्त हुने जनविश्वास रहेको छ ।

ॐ त्र्यम्बकं यजामहे सुगन्धिं पुष्टिवर्धनम्।उर्वारुकमिव बन्धनान् मृत्योर्मुक्षीय मामृतात्।।”

महामृत्युंजय मन्त्रको उत्पत्ति

महामृत्युञ्जय मन्त्र यजुर्वेदको रुद्र अध्यायसँग सम्बन्धित छ । जसमा यस मन्त्रद्वारा भगवान शिवको स्तुति गरिन्छ । शास्त्रमा भगवान भोले भण्डारीलाई मृत्यु विजयीका रुपमा पुजिएको पाइन्छ । शास्त्रका अनुसार यस मन्त्रको जप सर्वप्रथम मार्कण्डेय ऋषिले गरेका थिए । शिव पुराणका अनुसार ऋषि मार्कण्डेयका पिता ऋषि मृकण्डुले आफ्नी पत्नीसँग छोराको कामना गर्न भगवान शिवको कठोर तपस्या गरेका थिए ।

उनको दृढताबाट प्रसन्न भएर भगवान शिवले पुत्र प्राप्तिको वरदान दिनुभयो । तर छोरालाई वरदान दिनको लागि उनको अगाडि दुईवटा विकल्प राखियो जसमा पहिलो विकल्प छोरा अल्पायु र धेरै बुद्धिमान् हुने र दोस्रो विकल्पमा सुस्त बुद्धि र दीर्घायु भएको छोरा हो । त्यसपछि ऋषि मृकन्दुले पहिलो विकल्प रोजेर एउटा छोटो र धेरै बुद्धिमान् बालक पाए, जसको उमेर १६ वर्ष थियो । मार्कण्डेय ऋषि हुर्किए र १६ वर्षको उमेरमा पुगेपछि उनलाई यो वरदानको बारेमा थाहा भयो ।

त्यसपछि मार्कण्डेय ऋषिले भगवान शिवको कठोर तपस्या गर्न थाले । जब समय नजिक आयो, यमदेव उनलाई लिन आए, मार्कण्डेय ऋषि शिवलिंगमा टाँसिए र यमदेवलाई साथ दिन अस्वीकार गरे । यसपछि भगवान शिवले मार्कण्डेय ऋषिलाई अमरत्वको वरदान दिनुभयो र यसबाट उनले महामृत्युञ्जयको गुप्त मन्त्र प्राप्त गरे । मार्कण्डेय ऋषि बाहेक दानवका गुरु शुक्राचार्यले पनि भगवान शिवबाट यो मन्त्र ग्रहण गरी हजारौं राक्षसहरूलाई पुनर्जीवित गरेका थिए ।

महामृत्युंजय मन्त्रको प्रत्येक शब्दको अर्थ

ॐ : प्रणव
त्र्यम्बकमः तीन आँखा भएका भगवान शिव
यजमाहेः हामी तिम्रो पूजा गर्छौं, सम्मान गर्छौं
सुगन्धितः सुगन्धित, मन्द गन्ध
पुष्टिः समृद्ध जीवन भर्नुहोस्
वर्धनम : शक्ति, पोषण, स्वास्थ्य र धन वृद्धि को दाता
उर्वरुकम् : ककडी
इभः जस प्रकार
बन्धनात : तना
मृत्योः मृत्युद्वारा
मुक्षीय : मुक्त गर्नुहोस
मा : न
अमृताः मोक्ष, अमर

महामृत्युञ्जय मन्त्र जप गर्ने नियम

शास्त्रहरूमा मन्त्र जप गर्दा उच्चारणको महत्त्व स्पष्ट रूपमा उल्लेख गरिएको छ । त्यसैले जप गर्दा उच्चारणको शुद्धतालाई ध्यानमा राख्नुहोस् । जप गर्दा माला लगाएर मात्र जप गर किनभने संख्याविहीन नामजपले फल मिल्दैन । हरेक दिन कम्तिमा एक माला पूरा गरेपछि मात्र उठ्नुहोस् । मन्त्र जप गर्दा ओठबाट स्वर निस्कनु हुँदैन ।

सुस्त स्वरमा सजिलै संग मन्त्रको जप गर्नुहोस् । रुद्राक्षको मालाले मात्र महामृत्युञ्जय मन्त्रको जप गर्नुहोस्। जप गर्नुअघि भगवानको अगाडि धूप बाल्नुहोस्। जप गर्दा दीप बलिरहोस । यो मन्त्र जप गर्दा शिवको मूर्ति, तस्विर, शिवलिङ्ग वा महामृत्युञ्जय यंत्र नजिकै राख्नुहोस्। मन्त्र जप सधैं कुशको आसनमा गरिन्छ। त्यसैले कुशको आसनमा बसेर महामृत्युञ्जय मन्त्रको जप गर्नुहोस्।

शिवलिंगको नजिक बसेर जप गर्दै हुनुहुन्छ भने जल वा दूधले अभिषेक गरिरहनुहोस्। मासु, मदिरा, लसुन, प्याज वा अन्य कुनै पनि प्रकारको नशा आदि तामसिक वस्तुबाट जति दिन जप गर्न मन लाग्छ, टाढा रहनुहोस्।