महात्मा विदुरले दिएको शिक्षा आजको समयमा पनि सान्दर्भिक छ । महात्मा विदुरका पिता वेदव्यास ऋषि थिए । उनी दासीको कोखबाट जन्मिएका हुन् । यो एउटा ठूलो कारण थियो, जसका कारण उनी सबै गुणले भरिपूर्ण भएर पनि हस्तिनापुरको राजा बन्न सकेनन् । उनलाई हस्तिनापुरको महासचिव बनाइएको थियो । उनको सोच निकै दूरदर्शी थियो । विदुर र धृतराष्ट्र बीचको कुराकानीलाई विदुर नीति भनिन्छ ।
कूटनीति, युद्धनीतिदेखि राजनीतिको सूक्ष्म विवरण विदुर नीतिमा पढ्न पाइन्छ । महाभारत कालका विद्वानहरूमा विदुरको नाम पनि समावेश छ । जीवनलाई सहज र सरल बनाउन विदुरले आफ्नो नीतिमा धेरै कुरा उल्लेख गरेका छन् । त्यसैले कलियुगमा पनि महात्मा विदुरको नीति जीवनमा लागू गर्न लायक छ । भनिन्छ महाभारतमा पाण्डवहरूको युद्ध जित्नका लागि विदुरको भूमिका निकै विशेष थियो ।
आजको जमानामा मानिसलाई पैसाको चाहना हुन्छ तर प्रायः पैसा आएपछि पनि त्यो मानिससँग रोकिँदैन । यस्तो अवस्थामा महात्मा विदुरले पैसाको सम्बन्धमा केही नीतिहरू बताउनुभएको थियो, जसलाई पालना गरेर मानिस धेरै धनी बन्न सक्छ ।
पैसाको उचित प्रयोग
महात्मा विदुर भन्छन् कि कमाउनु भन्दा धन जम्मा गर्नु महत्त्वपूर्ण छ । त्यसैले जब तपाईं धन जम्मा गर्ने र पैसा लगानी गर्ने सोचमा हुनुहुन्छ, लगानी गर्नु अघि धेरै पटक सोच्नुहोस्।
सही मार्ग अनुसरण गर्नुहोस्
महात्मा विदुरका अनुसार सधैं सत्यको मार्गमा लाग्नुपर्छ । चाँडै पैसा कमाउनको लागि अक्सर मानिसहरू गलत बाटो लिन्छन् । तर गलत कम्पनीबाट कमाएको पैसा जहिले पनि बर्बादीको कारण बन्न जान्छ । त्यसैले सही बाटोमा हिड्नुहोस् र सही बाटोमा पैसा कमाउनुहोस् जसले तपाईंलाई प्रसिद्धि र आर्थिक वृद्धि दिन्छ ।
बचत गर्न सिक्नुहोस्
महात्मा विदुरले आफ्नो विदुर नीतिमा भनेका छन् कि धनसम्पतिको लागि मनलाई नियन्त्रण गर्नु अति आवश्यक छ । अर्थात् मानिसको मन चंचल हुन्छ । जब पैसा हातमा आउँछ, उसले खर्च गर्ने सोच्न थाल्छ र प्रायः यो मामिलामा बर्बाद गर्दछ । तसर्थ, आफ्नो मनको भावनालाई नियन्त्रण गर्नु राम्रो हुनेछ, तब मात्र तपाईं ठीकसँग बचत गर्न सक्षम हुनुहुनेछ ।
खराब लतको पासोमा नपर्नुहोस्
महात्मा विदुरका अनुसार जीवनमा जस्तोसुकै अवस्था आए पनि सधैं धैर्य राख्नुपर्छ । खराब समयमा धैर्यता गुमाएर गलत काम नगर्नुहोस् र धेरै पैसा भए पनि खराब लतमा नफस्नुहोस् । दुवै अवस्थामा धैर्य राख्नुहोस् । अन्यथा जीवन बर्बाद हुन सक्छ ।
