हिन्दू धर्ममा शताब्दीयौंदेखि भगवान शिवको पूजा हुँदै आएको छ । भनिन्छ, जसले साँचो मनले भगवान शंकरको पूजा गर्छ, उसको सबै मनोकामना पूरा हुन्छ ।
पार्वती र महादेवको अपार मायालाई सारा संसारले थाहा पाएको छ। अविवाहित युवतीहरूले पनि शिवजस्तो पति पाउनको लागि सोमबार व्रत बसी भोलेनाथको पूजा गर्छन् । शिवलाई अर्धनारीश्वर पनि भनिन्छ। यो रूप मार्फत भोलेनाथले महिला र पुरुष समान छन् भन्ने सन्देश दिन चाहेको बुझिन्छ
ब्रह्माण्डको सृष्टिकर्ता ब्रह्मा हुनुहुन्छ । शिवको अर्धनारीश्वर स्वरूपको बारेमा धेरै मान्यताहरू छन् । पौराणिक कथा अनुसार जब ब्रह्माजीलाई ब्रह्माण्डको सृष्टिको जिम्मा दिइएको थियो, तबसम्म शिवजीले विष्णु र ब्रह्माजी मात्र अवतार लिएका थिए र कुनै महिलाको जन्म भएको थिएन । जब ब्रह्मा जीले ब्रह्माण्डको सृष्टिको काम सुरु गर्नुभयो, तब उहाँलाई थाहा भयो कि उहाँका यी सबै सृष्टिहरू जीवन पछि नष्ट हुनेछन् र हरेक पटक नयाँ सृष्टि गर्नुपर्नेछ।
यसरी संसारको विकास कसरी हुन्छ भन्ने उनको अगाडि ठूलो दुविधा थियो । गहिरो सोचेर पनि कुनै निर्णयमा पुग्न सकेनन् । त्यसपछि आफ्नो समस्या समाधान गर्न शिवको शरणमा गए । उनले शिवलाई प्रसन्न पार्न कठोर तपस्या गरे । ब्रह्माको कठोर तपस्याबाट शिव प्रसन्न भए र ब्रह्माजीको समस्या समाधान गर्न शिव अर्धनारीश्वरको रूपमा प्रकट भए ।
जब शिव यस रूपमा प्रकट भए, शिव आफ्नो शरीरको आधा भागमा र आधा शरीरमा शिव अर्थात् शक्ति स्त्रीको रूपमा देखा पर्नुभयो। भगवान शिवले ब्रह्मालाई यो रूपको दर्शनले उर्वर प्राणी सिर्जना गर्न प्रेरित गर्नुभयो। उहाँले ब्रह्माजीलाई भन्नुभयो कि मेरो अर्धनारीश्वर स्वरूपको आधा भाग जसमा शिव हुनुहुन्छ, त्यसमा पुरुष छ र बाँकी आधा भागमा नारी छ।
शिवले ब्रह्माजीलाई भन्नुभयो कि तपाईंले नर र नारी दुबैको सृष्टि बनाउनु पर्छ, जसले प्रजननद्वारा सृष्टिलाई अगाडि बढाउन सक्छ । यसरी शक्तिलाई शिवबाट अलग गरियो र त्यसपछि शक्तिले आफ्नो शिरको मध्य भागबाट आफ्नै प्रकारको अर्को शक्ति प्रकट गरिन् । यो शक्तिले पुनः दक्षको घरमा छोरीको रूपमा जन्म लियो, त्यसपछि मैथुनीको सृष्टि सुरु भयो ।
