जुन व्यक्ति दुर्लभ वस्तुको चाहना गर्दैन, नाश हुने वस्तुमा शोक गर्दैन र विपत्ति आइपर्दा नडराउने, साहसपूर्वक त्यसको सामना गर्ने व्यक्ति नै ज्ञानी हो ।
जो क्रोध, अहंकार, दुष्कर्म, अति जोश, स्वार्थ, अहंकार आदि दुष्ट गुणहरूमा आकर्षित हुँदैन, तिनीहरू नै साँच्चै ज्ञानी हुन्।
चिसो–गर्मी, धनी–गरीब, प्रेम–द्वेष आदि परिस्थितिमा पनि विचलित नहुने व्यक्ति।
ज्ञानी व्यक्तिहरूले कुनै पनि विषय चाँडै बुझ्छन्, तर लामो समयसम्म धैर्यपूर्वक सुन्छन्। कुनै पनि काम इच्छा नभई कर्तव्य सम्झेर गर र कसैको बारेमा व्यर्थको कुरा नगर ।
जो आफ्नो योग्यतालाई राम्ररी चिनिन्छ र त्यस अनुसार कल्याणकारी काम गर्छ, जसमा दुःख सहन सक्ने शक्ति हुन्छ, प्रतिकूल परिस्थितिमा पनि धर्ममार्गबाट विचलित हुँदैन, त्यसैलाई सच्चा ज्ञानी भनिन्छ।
अन्य व्यक्ति जसको कर्म, व्यवहार, गोपनियता, सल्लाह र विचार काम पूरा भएपछि मात्र थाहा हुन्छ, त्यो व्यक्ति ज्ञानी भनिन्छ।
