नवरात्रिको चौथो दिन कुष्माण्डा माताको पूजा गरिन्छ । उनी माँ आदिशक्तिको चौथो रूप हुन् । यस दिन माताको यो रूपको विशेष पूजाको महत्व रहेको छ । देवीले हातमा राखेको अमृत कलशले भक्तजनको दीर्घायु र सुस्वास्थ्य प्रदान गर्ने जनविश्वास छ । माता कुष्माण्डाको बारेमा पनि धर्मको प्रतीक सिंहको सवारी गर्ने जनविश्वास छ ।
माँ कुष्माण्डाको मन्त्रको जप पूर्ण विधिपूर्वक पूजा गरेमा उनी अत्यन्त प्रसन्न भई भक्तजनलाई मनोकामना फल प्रदान गर्छिन् । आमाको स्वरूप यसरी व्याख्या गरिएको छ, देवीका आठ हात छन्, जसले जीवनमा कर्म गर्ने सन्देश दिन्छन् । उहाँको मुस्कानले हामीलाई हरेक परिस्थितिलाई हाँसेर सामना गर्नुपर्छ भनी बताउँछ ।
माँ कुष्माण्डाको स्वरूप
देवीको हाँसोले ब्रह्माण्डको सृष्टि भएकोले उनलाई कुष्माण्डा देवी भनिन्छ । जब कुनै सृष्टि थिएन । चारैतिर अँध्यारो थियो । त्यसपछि देवीले आफ्नै हाँसोले ब्रह्माण्ड सृष्टि गर्नुभयो। त्यसैले यो सृष्टिको मूल शक्ति हो। देवीका सात हातमा कमण्डल, धनुष, कमलपुष्प, अमृतले भरिएको कलश, चक्र र गदा छन् ।
आठौं हातमा सबै सिद्धि र धन दिने माला छ । माताको वास सौर्यमण्डल भित्र रहेको मानिन्छ । जहाँ कोही बस्न सक्दैन । कुष्माण्डा माताको आराधना गर्नाले सबै प्रकारका रोग र समस्याहरू हट्छन भन्ने जनविश्वास छ । कम सेवा र भक्ति गरेमा कुष्माण्डा माता प्रसन्न हुने जनविश्वास छ । माताको यस रुपको पूजा गर्नाले आयु, कीर्ति, बल र स्वास्थ्य बढ्छ।
कुष्माण्डा माताको पूजा विधि
चैत्र मासको शुक्ल पक्षको चतुर्थी तिथीको दिन बिहान स्नान आदिबाट संन्यास लिने ।
यसपछि माता कुष्माण्डालाई याद गरी धूप, सुगन्ध, अक्षुण्ण, रातो फूल, सेतो माटो, फलफूल, सुक्खा फल र शुभ अर्पण गर्नुहोस्।
अब कुष्माण्डा मातालाई हलवा र दही चढाउनुहोस् । त्यसपछि प्रसादको रूपमा स्वीकार गर्न सकिन्छ।
पूजाको अन्त्यमा माँ कुष्माण्डाको आरती गर्नुहोस्।
