सन्त कबीर दास हिन्दी साहित्यका एक यस्तो कवि थिए, जसले समाजमा फैलिएका भ्रम र कुरीतिहरू हटाउन आफ्नो सम्पूर्ण जीवन समर्पित गरे। कबीर दास जीले आफ्ना दोहोरीहरूद्वारा मानिसहरूमा भक्तिको बीउ छरे । कबीर दास एक संत मात्र थिएनन्, उनी एक विचारक र समाज सुधारक पनि थिए । कबीरका दोहोरीहरू धेरै सरल भाषामा थिए, जसका कारण मानिसहरूमा उनको ठूलो प्रभाव थियो । आज पनि कबीर दासका दोहोरीहरूले जीवन जिउने सही बाटो देखाउँछन्।
कबीरका केही दोहरीहरुको आसय
गुरु र गोविन्द अर्थात् भगवान दुवै एकसाथ उभिन्छन् । पहिला कसको खुट्टा छुने ? कबीरदास जी भन्नुहुन्छ, पहिले म गुरुलाई प्रणाम गर्छु, किनकि उहाँले गोविन्दसम्म पुग्ने बाटो देखाउनुभएको छ ।
ठूला–ठूला किताब पढेर संसारमा धेरै मानिस मृत्युको द्वारमा पुगे तर सबै विद्वान बन्न सकेनन् । यदि कसैले प्रेम वा प्रेमको साढे दुई अक्षर मात्र राम्ररी पढ्न सक्छ अर्थात् प्रेमको वास्तविक रूप चिन्न सक्छ भने ऊ सच्चा विद्वान हुने विश्वास कबीरको छ ।
पुस्तक बारम्बार पढ । यदि प्रेम वा प्रेममा डेढ दुई अक्षर मात्र छ भने राम्री पढ्नुहोस्, अर्थात् प्रेम वास्तविक रूपमा प्राप्त भयो भने तिमी सच्चा विद्वान बनेका छौ, कबीरमा आस्था राख ।
शरीरमा भगवा लुगा लगाउन सजिलो छ तर मनलाई योगी बनाउनु बिरलै व्यक्तिको काम हो । मन योगी भयो भने सबै सिद्धिहरू सजिलै प्राप्त हुन्छन् ।
जब म आफ्नो अहंकारमा डुबेको थिएँ, मैले प्रभुलाई देख्न सकिन। तर जब गुरुले मभित्र ज्ञानको दियो जलाउनुभयो, तब अज्ञानको सबै अन्धकार हट्यो। ज्ञानको ज्योतिले अहंकार चलिरह्यो र ज्ञानको ज्योतिमा परमात्मालाई भेट्यो।
खजुरको रुख जस्तै हुर्काएर के फाइदा, जसले कसैलाई छाया दिन सक्दैन । न त यसको फल पहुँचयोग्य छ ।
भद्रको जात सोध्नुको सट्टा उसको ज्ञान बुझ्नुपर्छ। तरबारको मुल्य त्यसलाई ढाक्ने खोलको होइन।
