वैशाख महिनामा स्नान र दानको महत्व बताइएको छ । यस पवित्र महिनामा स्नान, दान, व्रत, व्रत र पूजा गर्दा प्राप्त पुण्यको कहिल्यै अन्त्य नहुने शास्त्रमा उल्लेख छ । यस पवित्र महिनामा भगवान विष्णुसँगै पीपल र तुलसीको पनि पूजा गर्नुपर्छ । यसो गर्नाले धेरै यज्ञ गरे जस्तै पुण्य फल मिल्छ । जुन कहिल्यै समाप्त हुँदैन । भगवान विष्णु पीपलमा बास गर्ने विश्वास गरिन्छ । साथै, तुलसीलाई लक्ष्मी जीको रूप मानिन्छ ।
वैशाख महिनामा भगवान विष्णुका अवतारहरूको विशेष पूजा गर्ने चलन पनि छ । यस पवित्र महिनामा भगवान परशुराम, नरसिंह, कूर्म र बुद्ध अवतारको पूजा गरिन्छ । वैशाख महिनाको शुक्ल पक्षमा भगवान विष्णुलाई प्रसन्न पार्न व्रत गरिन्छ । यस पवित्र महिनामा बिहान सबेरै पिपलको पूजा गर्ने विधि छ । साथै बिहान र बेलुका तुलसीको पूजा गरी दीप प्रज्वलन गरिन्छ ।
पीपल पूजा ः वैशाख शुक्ल पक्षको एकादशीमा पीपलको पूजाको पनि विशेष महत्व छ । यस दिन बिहान सबेरै उठेर पानीमा गंगाजल, काँचो दूध र तिल मिसाएर पीपललाई अर्पण गर्नुपर्छ। यसो गर्नाले भगवान विष्णुको कृपा प्राप्त हुन्छ र पितृहरु पनि सन्तुष्ट हुन्छन् ।
तुलसी पूजाः भगवान शालग्रामलाई दूध र पानीले अभिषेक गर्नुहोस् र पूजा सामग्री चढाउनुहोस्। थोरै अभिषेक गरिएको पानी आफै पिउनुहोस् र बाँकी तुलसीलाई अर्पण गर्नुहोस्। यसपछि तुलसी माताको बेसार, चन्दन, कुमकुम, अक्षत, फूल तथा अन्य पूजा सामग्रीले पूजा गर्नुपर्छ ।
जल दानले धेरै यज्ञ र तीर्थ यात्राको फल
वैशाख महिनामा पवित्र स्नान र दान गर्नाले गरिबीबाट मुक्ति मिल्ने ग्रन्थमा उल्लेख छ । सबै प्रकारको दान गरेर जति पुण्य प्राप्त हुन्छ, वैशाख महिनामा जल दान गर्दा पनि त्यही पुण्य प्राप्त हुने जनविश्वास रहेको छ । त्यसैले यस महिनामा तुलसी र पीपललाई जल चढाउनुपर्छ । यससँगै मानिसलाई पिउने पानी खुवाउनु पर्छ ।
