साउन महिनामा धेरै चाडपर्व र चाडपर्वहरू छन्। ती मध्ये एक हो नागपञ्चमी। नागपञ्चमी हरेक वर्ष श्रावण शुक्ल पक्षको पञ्चमीका दिन मनाइन्छ । नागपञ्चमी हिन्दु धर्मको पवित्र पर्व हो । यस दिन नागको पूजा विधि अनुसार गरिन्छ ।
परापूर्वकालदेखि नै सर्पलाई देवताको रुपमा पुज्ने गरिन्छ । नागपञ्चमीका दिन नाग देवताको पूजा गर्नाले मनोकामना पूरा हुने जनविश्वास छ । साथै नागपञ्चमीको अवसरमा गरिने पूजाले राहु–केतु र कालसर्प दोषको अशुभ प्रभावबाट मुक्ति दिलाउँछ । यस दिन केही विशेष उपाय गर्नाले शुभ फल प्राप्त हुन्छ ।
धार्मिक मान्यता अनुसार नागपञ्चमीका दिन चाँदीको नाग–नागिनको जोडी बनाएर पूजा गरेपछि बग्ने पानीमा प्रवाहित गराउनु पर्छ ।
नागपञ्चमीको दिन सम्भव भएमा शिवको नाग नभएको मूर्तिमा नाग प्रतिष्ठित गर्नुपर्छ । यो उपाय गर्नाले नाग देवताको कृपा प्राप्त हुने जनविश्वास छ ।
नाग देवतासँगै भगवान शिवको कृपा प्राप्त गर्न नागपञ्चमीको दिन शिव मन्दिरमा चन्दनबाट बनेको ७ माउली चढाउनुहोस् । साथै यस दिन शिवलाई चन्दन वा चन्दनको अत्तर चढाउनुहोस् र नियमित रूपमा लगाउनुहोस् ।
साथै नागपञ्चमीका दिन भगवान भोलेनाथलाई प्रसन्न पार्न शिवलिंगमा विजया, अर्क फूल, धतुरा फूल, फलफूल चढाएर दूधद्वारा रुद्राभिषेक गराउनुपर्छ । यसो गर्दा महादेवको कृपा मिल्छ ।
नागपञ्चमीको दिन कुनै पनि शिव मन्दिरमा सरसफाई गर्नुहोस् । साथै, सम्भव भएमा शिव मन्दिरको जीर्णोद्धार वा मन्दिरको मर्मत वा रंग लगाउने काम पनि गराउन सक्नुहुन्छ ।
नागपञ्चमीको दिन पूजा गर्दा निम्न मन्त्रको जप गर्नुपर्छ । यसो गर्दा तपाईको सबै मनोकामना पूरा हुनेछन् ।
’नागेन्द्रहाराय ॐ नमः शिवाय’
’ॐ नागदेवतायै नमः’ या नाग पंचमी मंत्र ’ॐ नागकुलाय विद्महे विषदन्ताय धीमहि तन्नो सर्प प्रचोद्यात्.’
