घरमा गणपतिको स्थापना र पूजा गर्नाले शुभ र सकारात्मक ऊर्जाको आगमन हुनुका साथै अशुभ तथा बाधा हट्ने जनविश्वास छ । भगवान गणेशलाई शुभ, सिद्धि, लाभ, संहारक, वैभव र समृद्धिको प्रतीक मानिन्छ ।
भगवान गणेशको स्वरूप धेरै आकर्षक र पूर्ण छ । गणपतिको रूपमा परिवार, सफलता, सुख, शान्ति, सुख र समृद्धिले भरिएका धेरै महत्वपूर्ण सूत्रहरू लुकेका छन्। भगवान लम्बोदरको स्वरुपमा लुकेको सन्देशको बारेमा जानौँ ।
भगवान गणपतिको रुप निकै आकर्षक छ
सबै देवी–देवताहरूमध्ये पहिलो मानिने गणेशको पूजा सबैभन्दा पहिले गरिन्छ। हामी कुनै पनि पूजा, अनुष्ठान वा शुभ कार्य सुरु गर्दा सबैभन्दा पहिले गौरी नन्दन गणेशजीको पूजा गर्छौं। भगवान गणेश संहारक र सिद्धि दाता हुनुहुन्छ ।
आकर्षक देखिने गणेश जीको भव्य, आकर्षक, दिव्य रूप र शारीरिक संरचनामा जीवनको विशेष र गहिरो अर्थ छ। शिवमानस पूजामा श्री गणेशलाई प्रणव अर्थात् ओम भनिन्छ। यस अखंड ब्रह्मामा, माथिल्लो भागमा गणेशको शिर, तल्लो भागमा पेट, चन्द्रविन्दु लड्डु र काण्डको सोण्ड हो, जसका चार हातहरू चारै दिशामा सर्वव्यापीताको प्रतीक हुन्। तिनीहरूका साना तीखा आँखाहरू राम्रो तेज दृष्टिको सूचक हुन्।
ठूलो नाक सतर्कताको संकेत
सबै देवी–देवताहरूमध्ये गणेशलाई सबैभन्दा बुद्धिमानी मानिन्छ। गजाननजीको लामो सोण्ड ठूलो बुद्धिको प्रतीक हो, लामो सुँडमा तीव्र गन्ध आउने क्षमता हुन्छ। यसको मतलब यो हो कि एक बुद्धिमान व्यक्तिले पहिले नै आफ्नो वरपरको वातावरण गन्ध गर्न सक्छ । गणेशको सुण्ड सधैं चलिरहन्छ, जसको अर्थ हो कि मानिस सधैं सतर्क रहनुपर्छ।
ठूलो पेट
भगवान गणेशको ठूलो पेट छ। ठूलो पेट सुख र समृद्धि को प्रतीक हो। गणेश जीको ठूलो पेटले सुखी जीवन बिताउनका लागि सबै राम्रा र नराम्रा कुराहरू पचाउने संकेत गर्छ। यसबाट पनि मानिसले जीवनमा पैसा कमाउने, र इज्जत कमाउने हो भने मनमा अहंकार राखेर कुनै पनि विषयको निर्णय बुझेर लिनुपर्छ भन्ने सन्देश दिन्छ । यसबाट व्यक्तिले जीवनमा सफलता र समृद्धि प्राप्त गर्न सक्छ।
ठूला कान
कुनै पनि क्षेत्रमा ज्ञान र सफलता प्राप्त गर्न पहिले विषय सुनेर बुझेर बोल्नु आवश्यक हुन्छ । गणेश जी का एक नाम ’गजकर्ण’ हो । लामो कानले मानिसलाई भाग्यशाली र दीर्घायु बनाउँछ । गणेश जी को कान सूप जस्तै छ र सूप को स्वभाव हो कि उसले राम्रो र भारी चीजहरु लाई स्वीकार गर्दछ र फोहोर फाल्छ । यसबाट सन्देश प्राप्त हुन्छ– सबैको कुरा सुन्नुपर्छ तर निर्णय आफ्नो बुद्धिले मात्र गर्नुपर्छ।
मोदक, महान बुद्धिको प्रतीक
गणेशलाई मोदक अति प्रिय छ । मोदक उनको हातमा वा उनको ट्रंकको अगाडिको भागमा देखिन्छ । मोदकलाई ठूलो बुद्धिको प्रतीक मानिन्छ। अमृतबाट बनेको मोदकलाई ब्रह्म शक्तिको प्रतीक पनि मानिन्छ। एकपटक मोदक बनेपछि त्यसमा के छ त्यो भित्रबाट देखिंदैन, त्यसैगरी सम्पूर्ण ब्रह्म पनि मायाले ढाकेको हुनाले हामीलाई देखिँदैन।
अंकुश
नामले संकेत गरे जस्तै, अंकुशको अर्थ रोक्नु हो। गणेश जीको हातमा पाश र अंकुश छ। जीवनमा संयम र लूपको आवश्यकता छ । काममा सफलता र जीवनमा प्रगतिको लागि आफ्नो चंचल मनलाई नियन्त्रण गर्नु अति आवश्यक छ । आफ्नो भित्रका खराबीहरूलाई फसाएर, तपाईंले तिनीहरूलाई रोक्न सक्नुहुन्छ।
एकदन्त धारी गणेश, सीमित स्रोत साधनको पूर्ण उपयोग
भगवान गणेशलाई एकादन्त पनि भनिन्छ । उनको दुई दाँतमा एउटा दाँत भाँचिएको अर्थात् भाँचिएको छ । दाँत भए पनि भगवान गणेशले पूर्ण बन्ने सन्देश दिन्छन् । गणेशजीले आफ्नो भाँचिएको दाँतलाई कलम बनाएर महाभारतको सम्पूर्ण पाठ लेखे । गणेशजीले आफ्नो भाँचिएको दाँतबाट सिकाउनुहुन्छ कि हामीसँग जे पनि स्रोत उपलब्ध छ, हामीले दक्षताका साथ काम गर्नुपर्छ।
दुलहाको मुद्रामा गणेश
गणपति सधैं दुलहाको मुद्रामा देखिन्छन्। वरमुद्रा सत्वगुणको प्रतीक हो। यसरी गणेशजीको उपासक रजोगुण, तमोगुण, सत्वगुण यी तीन गुणभन्दा माथि उठेर विशेष आनन्दको अनुभूति गर्न थाल्छ।
