पवित्र नदीमा स्नान गर्नुहोस्
मकर संक्रान्तिको दिन पवित्र नदीहरूमा स्नान गर्नाले पापबाट मुक्ति र मोक्ष प्राप्त हुन्छ। गंगा स्नान सबैभन्दा राम्रो मानिन्छ। यदि गंगामा नुहाउन सक्नुहुन्न भने घरको पानीमा गंगाजल मिसाएर नुहाउनुहोस्।
सूर्यलाई नमस्कार
मकर संक्रान्तिमा सूर्य दक्षिणायनबाट उत्तरायणमा प्रवेश गर्दछ। यस्तो अवस्थामा सूर्य उदाएपछि सूर्यको पूजा गर्ने महत्व बढ्छ । यस दिन सूर्यदेवको विशेष पूजा गर्नुहोस्। पूजापछि पानीमा कुमकुम र कालो तिल हालेर सूर्यदेवलाई अर्घ्य दिनुहोस् । यसबाट सूर्य भगवानको कृपाले महिमा, कीर्ति र बल प्राप्त हुनेछ।
परोपकार
शास्त्र अनुसार मकर संक्रान्तिमा दान गर्नाले विशेष फल प्राप्त हुन्छ । यस दिन गरिएको दान प्रत्यक्ष रूपमा भगवानलाई अर्पण गर्ने भनिएको छ । यस्तो अवस्थामा मकर संक्रान्तिमा ब्राह्मण, गरिब र दरिद्रहरूलाई दान दिनुपर्छ। यस दिन दान गर्नाले समाजमा इज्जत र प्रतिष्ठा बढ्छ।
मकर संक्रान्तिमा के नगर्ने ?
तामसिक खाना नखानुहोस्
शास्त्र अनुसार मकर संक्रान्तिको दिन चुरोट, मदिरा, गुटखा आदि कुनै पनि प्रकारको नशालु पदार्थको सेवन गर्नुहुँदैन । साथै यस दिन मसलादार खाना पनि खानु हुँदैन । यस दिन तिल र मुगको दालको खिचडी खानु राम्रो मानिन्छ ।
कसैको अपमान नगर्नुहोस्
मकर संक्रान्तिको दिन तपाईको घरमा भिखारी, भिक्षु, वृद्ध वा असहाय व्यक्ति आएमा उसको अपमान नगर्नुहोस् र खाली हात घरबाट बाहिर ननिस्कनुहोस्। आफ्नो क्षमता अनुसार केहि न केहि दान गरेर उसलाई बिदा गर्नुहोस्।
नुहाउनु अघि केहि नखानुहोस्
मकर संक्रान्तिको दिन गंगा वा अन्य कुनै नदीमा स्नान गरी दान गरेपछि मात्रै केही खानुपर्छ । उता वरिपरि नदी छैन भने घरमा नुहाएर दान गर्नुहोस्, जे पनि खानुहोस् पिउनुहोस्।