प्रत्येक वर्ष फाल्गुन महिनामा महाशिवरात्रि पर्व मनाइन्छ । यस वर्ष महाशिवरात्रि १८ फेब्रुअरीमा मनाइँदैछ । कोही दिउँसो महाशिवरात्रि पर्व मनाउँछन् भने कोही रातमा जागर राख्छन् । वर्षको १२ वटा रात्रीमध्ये महाशिवरात्रिलाई सबैभन्दा शुभ मानिन्छ ।

यस दिन भगवान शिवका भक्तहरूले पूजा अर्चना, विशेष पूजा र व्रत बस्ने गर्दछन् । हिन्दू धर्मग्रन्थ, पुराणका अनुसार भगवान शिव सम्पूर्ण ब्रह्माण्डको प्रमुख कारण हुनुहुन्छ। धार्मिक मान्यता अनुसार ब्रह्मा, विष्णुलगायत सम्पूर्ण ब्रह्माण्ड उहाँबाट उत्पत्ति भएको हो । भनिन्छ, ब्रह्माण्डको न सुरु हुन्छ न अन्त्य हुन्छ ।

त्यसैले उहाँ अवतार होइन वास्तविक भगवान हुनुहुन्छ। भगवान भोलेनाथसँग सम्बन्धित नाग, त्रिशूल, चन्द्रमालाई उनको प्रतीक मानिन्छ । आउनुहोस्, भगवान भोलेनाथसँग सम्बन्धित प्रतीकहरू र तिनीहरूको महत्त्व बारे जानौं ।

अर्ध चन्द्र

चन्द्रमालाई भगवान भोलेनाथको प्रतीक र आभूषण मानिन्छ। भगवान भोलेनाथले आफ्नो जटाको भागमा आधा चन्द्रमा लगाउँछन्। त्यसैले भगवान भोलेनाथलाई चन्द्रशेखर भनिन्छ । भगवान शिवको टाउकोमा चन्द्रमाको उपस्थिति समयलाई नियन्त्रण गर्ने प्रतीक हो किनभने चन्द्रमा समय बताउनको लागि एक माध्यम हो।

तेस्रो नेत्र

भगवान भोलेनाथको प्रतीकहरूमा, उनको तेस्रो नेत्र आउँछ जुन निधारको बीचमा हुन्छ। शिवको तेस्रो नेत्रले भौतिक संसारभन्दा बाहिरको संसारको दर्शनलाई जनाउँछ। एक हिसाबले दृष्टि भनेको पाँच इन्द्रियबाहेक छैटौं इन्द्रिय हो। तेस्रो नेत्रका कारण महादेवलाई त्र्यम्बक भनिन्छ ।

त्रिशूल

शिवले हतियारको रूपमा आफ्नो हातमा त्रिशूल लगाउँछन्। भगवान भोलेनाथको त्रिशूल मानव शरीरमा रहेको तीनवटा आधारभूत नाडीहरूको सूचक हो। यसबाहेक भोलेनाथको त्रिशूलले इच्छा, लडाइ र ज्ञानको पनि प्रतिनिधित्व गर्दछ।

रुद्राक्ष

रुद्राक्षको बारेमा भनिन्छ कि रुद्राक्ष भगवान शिवको आँसुबाट बनेको हो । गहिरो तपस्याबाट बाहिर आएर भोलेनाथले आँखा खोल्दा उनको आँखाबाट आँसुको थोपा धर्तीमा खस्यो र उनको आँसु पवित्र रुद्राक्षको रुखमा परिणत भएको बताइन्छ । रुद्राक्षले संसारको सृष्टिमा प्रयोग भएका तत्वहरूको प्रतिनिधित्व गर्दछ।

नागको माला

भगवान शिवले आफ्नो घाँटीमा सर्प लगाउँछन्। भगवान भोलेनाथले घाँटीमा लगाएको सर्पलाई तीनपटक घाँटीमा बेरिएको हुन्थ्यो । यी तीन वृत्तहरू भूत, वर्तमान र भविष्यका सूचक हुन्। शिव शंकरलाई सर्पको अधीनमा रहनुले भोलेनाथ तमोगुण, दोष र विकारहरूको नियन्त्रक र संहारक हो भन्ने संकेत गर्छ । यस बाहेक सर्पलाई कुण्डलिनी शक्ति पनि भनिन्छ, जुन सुप्त शक्ति हो र सबै भित्र हुन्छ।