भनिन्छ कि आदि शंकराचार्य कुनै राजाको शरीरमा प्रवेश गरी निश्चित समय सम्म बसेका थिए । के यो साँच्चै सम्भव छ? यदि हो भने, कसरी? यो गर्नको लागि कस्तो प्रकारको योग निपुणता चाहिन्छ?
सद्गुरु – आदि शंकराचार्यको कोहि व्यक्ति संग झगडा भयो र उनले जिते । त्यसपछि पुरुषकी श्रीमती बीचमा आइन् । आदि शंकर तर्कको एक विशेष स्तरमा हुनुहुन्छ – तपाईले त्यस्ता व्यक्तिसँग बहस गर्नु हुँदैन। तर बहसको बीचमा आइन् र भनिन् – ‘तिमीले मेरो श्रीमान्लाई हरायौ तर उनी आफैमा पूर्ण छैनन् । हामी दुबै एकअर्काका पूरक हौं। त्यसैले तिमीले पनि मसँग झगडा गर्नुपर्छ ।” यसमा तपाइँ के तर्क गर्न सक्नुहुन्छ? त्यसैले उनले ती महिलासँग झगडा गर्न थाले।
त्यसपछि उनले आफू हारेको देखे, त्यसैले उनले मानव कामुकताको बारेमा प्रश्नहरू सोध्न थालिन्। शंकराचार्यले केही जवाफ दिए । त्यसपछि उनी गहिरिएर सोधिन्, “तिमीलाई आफ्नो अनुभवबाट के थाहा छ?“ तर, शंकराचार्य ब्रह्मचारी थिए। उनीहरूले बुझे कि यो उनीहरूलाई पराजित गर्ने चाल हो। त्यसैले उनले भने– “मलाई एक महिनाको समय चाहिन्छ। हामी यहाँबाट एक महिनापछि यो बहस अगाडि बढाउँछौं।
त्यसपछि उहाँ एउटा गुफामा गएर आफ्ना चेलाहरूलाई भन्नुभयो– “जे भए पनि यो गुफामा कसैलाई पस्न नदिनुहोस्, किनकि म आफ्नो शरीर छोडेर केही समयको लागि अन्य सम्भावनाको खोजीमा लागिरहेको छु।“
जीवन ऊर्जा वा प्राणलाई पाँच आयामहरूमा व्यक्त गरिएको छ – प्राण वायु, समान, अपन, उडान र व्यान। प्राणका यी पाँच प्रकारका विभिन्न कार्यहरू छन्। प्राण वायुको कार्य भनेको सास चलाउनु, विचारहरू चलाउनु र स्पर्शको भावना बनाउनु हो। कोही जीवित वा मरेको कसरी हेर्ने ? यदि उसको सास रोकिएको छ भने, तिमी भन्छौ ऊ मरेछ । प्राणवायु बाहिर निस्कन थालेपछि सास रोकिन्छ। डेढ घण्टा भित्र, प्राण वायु पूर्ण रूपमा बाहिर आउँछ।
त्यसैले हाम्रो परम्परामा सास रोकिएपछि कम्तिमा डेढ घण्टापछि शवलाई जलाउने गरिन्छ – किनभने यो अझै धेरै तरिकामा जीवित छ । हामी डेढ घण्टा पर्खन्छौं, ताकि उसको विचार प्रक्रिया, सास फेर्न र स्पर्श संवेदनाहरू समाप्त हुन्छन्, ताकि उसले जलेको अनुभूति नहोस् । प्राणको बाँकी भाग अझै हुनेछ । व्यान, प्राणको अन्तिम आयाम, १२ देखि १४ दिनसम्म रहन सक्छ । शरीरको संरक्षण र पूर्णता मुख्यतया व्यान प्राणको कारणले हुन्छ । त्यसैले जब शंकराचार्यले आफ्नो शरीर छोडे, उहाँले आफ्नो व्यान प्राणलाई शरीरमा रहन दिनुभयो ताकि शरीरलाई निरन्तर पोषण प्राप्त होस् ।
त्यसपछि यस्तो भयो कि एक राजालाई कोब्राले टोक्यो र उनको मृत्यु भयो । जब कोब्राको विष शरीरमा प्रवेश गर्छ, रगत गाढा हुन थाल्छ, जसले रक्तसञ्चारमा समस्या उत्पन्न गर्छ, जसका कारण सास फेर्न गाह्रो हुन्छ। किनभने रक्तसञ्चारमा समस्या हुँदा सास फेर्न समस्या हुन्छ । प्राण हावा बाहिर निस्कनु भन्दा पहिले तपाईको श्वास रोकिनेछ । धेरै तरिकामा, यो शरीरमा प्रवेश प्राप्त गर्नको लागि आदर्श स्थिति हो । सामान्यतया, तपाईंसँग डेढ घण्टा मात्र हुन्छ । तर जब कसैको शरीरमा कोब्राको विष हुन्छ, तपाईसँग साढे चार घण्टा हुन्छ ।
त्यसैले शंकराचार्यलाई यो मौका मिल्यो र उनी सजिल शरीरमा प्रवेश गरे। र तिनीहरूले त्यो प्रक्रिया पार गरे ताकि तिनीहरूले अनुभवमा आधारित ती प्रश्नहरूको जवाफ दिन सकून् । राजाको वरिपरि केही बुद्धिमान मानिसहरू थिए । जब ती मानिसहरूले देखे कि आफूले मृत घोषित गरेको व्यक्ति अचानक उठ्यो, र ऊर्जाले भरिएको थियो, तिनीहरूले उसको व्यवहारबाट बुझे कि यो उही व्यक्ति होइन, तर एउटै शरीरमा अर्को मानव हो ।
त्यसैले उनले सहरभरि सिपाहीहरू पठाए कि जहाँ–जहाँ शव भेटियो, त्यसलाई तुरुन्त जलाउनुपर्छ– ताकि यदि यो शव राजाको शरीरमा आएका व्यक्तिको हो भने त्यो व्यक्ति आफ्नो घर फर्कन नपरोस् । किनकि अहिले राजा जिउँदै छन्, अर्कै व्यक्ति छन्, तर उस्तै देखिन्छन्, त्यसले के फरक पर्यो ? तर ती मानिसहरुले सफलता पाएनन् र शंकराचार्य फर्किए ।
त्यसोभए यस्तो कुरा सम्भव छ? हो, यो बिल्कुल सम्भव छ । के यो एक अद्भुत काम हो? यो वास्तवमै अचम्मको कुरा होइन । यसो गर्नको लागि, तपाईलाई तपाई भित्रको जीवनको कार्य प्रक्रियाको बुझाइ हुनु आवश्यक छ । अब कोही जीवित प्राणीमा प्रवेश गर्न चाहन्छ भने अरु धेरै काम गर्नु पर्छ । भर्खरै बाहिर निस्केको प्राणीको शरीरमा प्रवेश गर्न एकदमै सजिलो छ ।
प्रारम्भिक घण्टा र आधा एक आदर्श समय हो, किनकि आवश्यक खालीपन सिर्जना गरिएको छ, र एकै समयमा, सबै काम गरिरहेको छ । यही कारणले गर्दा जब कसैको सास टुट्छ, मानिसहरु सधै घरबाहिर राख्छन् । तिनीहरूले सम्ब्रानी (एक प्रकारको अगरबत्ती) बाल्छन् र मन्त्र जप्न थाल्छन्। यो शरीर छोड्ने प्राणीलाई सान्त्वना दिनको लागि गरिन्छ, र साथसाथै यसले त्यो शरीरलाई अरू कुनै प्राणीले कब्जा गर्न नपरोस् भनेर पनि सुनिश्चित गर्दछ।
त्यस्ता कुराहरू रोक्न धेरै तरिका र सुरक्षा उपायहरू बनाइयो । तर आज यो यति दुर्लभ भइसकेको छ कि मानिसहरूले यसलाई अद्भुत काम भन्न थालेका छन् ।
