वहिन्दु धर्ममा हरेक व्रत र चाडपर्वको आफ्नै महत्व छ । प्रत्येक व्रतमा भगवानको पूजा गरिन्छ र घरपरिवारको कल्याणको लागि सबै विधिपूर्वक देवताको पूजा गरिन्छ । यस्तै एउटा व्रत पर्व हो वसन्त पञ्चमी । यस दिन माता सरस्वतीको पूजा गर्नाले मनोकामना पूरा हुने जनविश्वास छ ।
यो दिन शिक्षा क्षेत्रसँग सम्बन्धित व्यक्तिहरूको लागि विशेष गरी महत्त्वपूर्ण छ। प्रत्येक वर्ष माघ महिनामा बसन्तपञ्चमी पर्व हर्षोल्लासका साथ मनाइन्छ । यो पर्व माघ शुक्ल पक्षको पञ्चमीका दिन मनाइन्छ । छैटौं ऋतुमध्ये वसन्त ऋतुलाई ऋतुराज भनिन्छ। माता सरस्वतीको जन्म बसन्त पञ्चमीमा भएको हुनाले यस दिन उहाँको पूजा आराधना गरिन्छ ।
बसन्त पञ्चमीमा किन गरिन्छ सरस्वतीको पूजा ?
बसन्त पञ्चमीको दिन माता सरस्वतीको विशेष पूजा गरिन्छ । बसन्तपञ्चमीका दिन विद्याकी देवी सरस्वतीको जन्म भएको जनविश्वास छ । त्यसैले यस दिन उनको पूजा गरिन्छ।
माता सरस्वतीको जन्मको कथा अनुसार ब्रह्माण्ड सृष्टिको समयमा भगवान विष्णुको आदेशमा ब्रह्माजीले मानिसको सृष्टि गरेका थिए । तर पनि ब्रह्माजी आफ्नो सृष्टिबाट सन्तुष्ट हुनुभएन र सम्पूर्ण वातावरण शोकले मौन भयो।
यससँगै ब्रह्माजीले आफ्नो कमण्डलबाट पानी छर्किदिनुभयो र ती पानीका कणहरू खस्ने बित्तिकै देवी रुखबाट एक सुन्दर स्त्रीको रूपमा प्रकट भइन। उनको एक हातमा वीणा र अर्को हातमा किताब थियो । तेस्रो हातमा माला र चौथो हातमा वरद मुद्रा थियो । यी देवी सरस्वती थिइन् ।
जब माता सरस्वतीले वीणा बजाउनुभयो, संसारमा सबै कुराको आवाज आयो। त्यसैले उनलाई देवी सरस्वती भनिएको हो । वसन्तपञ्चमीको दिन भएकाले त्यसबेलादेखि मानिसहरूले देवलोक र मृत्युलोकमा सरस्वतीको पूजा गर्न थालेका थिए।
बसन्त पञ्चमीको महत्व
यस दिन वेदकी देवी प्रकट भएको मानिन्छ, त्यसैले यो दिन शिक्षा वा अन्य कुनै नयाँ कलाको प्रारम्भ गर्नका लागि शुभ मानिन्छ । यस दिन विद्यार्थीहरूले देवी सरस्वतीको पूजा गरेमा लाभ हुने जनविश्वास छ ।
