भगवान शिवको आराधनाका लागि सबै पवित्र तिथी र दिनहरूमा महाशिवरात्रिको विशेष महत्त्व छ। यस दिन देवताहरूका भगवान महादेव शिवलिंगको रूपमा प्रकट भएको जनविश्वास छ ।
यसदिन प्रत्येक भक्तजनले भगवान शिवको पूजा–आराधना गरी जप र व्रत बसेर उहाँको आशीर्वाद प्राप्त गर्ने तयारी गर्न थालेका छन् । यदि तपाई चाहनुहुन्छ कि तपाईको पूजाबाट महादेव छिट्टै प्रसन्न हुनेछन् र तपाईले चाहेको वरदान प्रदान गर्नुहुन्छ भने, तपाईले महाशिवरात्रिको महारात्रिमा तल दिइएका २० कुराहरूको विशेष ख्याल राख्नु पर्छ।
भगवान शिवले सधैं शुद्ध भक्तिलाई महत्व दिनुहुन्छ । यस्तो अवस्थामा शिवको साधना गर्दा मनमा कुनै प्रकारको पाखण्ड वा घमण्ड नआउनुहोस् र पूर्ण भक्ति, श्रद्धा र समर्पणका साथ विधि अनुसार पूजा गर्नुहोस्।
महाशिवरात्रिमा भगवान शिवको पूजा गर्दा भुलेर पनि कालो वस्त्र धारण नगर्नुहोस् । सेतो वा रातो, पहेंलो, केसर, आकाशी रंग आदि धारण गरेर भगवान शिवको पूजा गर्नुहोस्।
भगवान शिवको पूजामा सम्भव भएमा सिलाई कपडा लगाएर पूजा नगर्नुहोस् र सधैं शुद्ध आसनमा बसेर पूजा गर्नुहोस्।
भगवान शिवको आराधना गर्दा तपाईको मुख सधैं पूर्व वा उत्तर दिशामा हुनुपर्छ।
भगवान शिवलाई तामाको भाँडोबाट दूध कहिल्यै पनि चढाउनु हुँदैन । शिवलिंगलाई सधैं दूध, काँसा वा चाँदीको भाँडोबाट मात्र चढाउनुपर्छ।
शिवलिंगको माथि राखिएको कलशमा दूध हाल्न नबिर्सनुहोस्। यसमा गंगाजल वा शुद्ध पानी मात्र हाल्नुहोस्।
शिवलिंगलाई दूध, दही, महले अभिषेक गरेपछि गंगाजल वा शुद्ध जल चढाउनुपर्छ।
शिवलिङ्गमा चढाइने बेलपत्र वा शमी पत्रको बज्र भाग तोड्न नबिर्सनुहोस् । बेलपत्रको डाँठको छेउमा रहेको बाक्लो भागलाई वज्र भनिन्छ।
तपाईं महाशिवरात्रिमा भगवान शिवलाई नरिवल चढाउन सक्नुहुन्छ ।
भगवान शिवको पूजामा कुटज, नागकेसर, मालती, चम्पा, चमेली, कुण्ड, जुही, केतकी, केवडा आदि फूल चढाइँदैन ।
महाशिवरात्रिमा भगवान शिवलाई तुलसी चढाउनु हुँदैन, शंखले जलाभिषेक गर्नु हुँदैन ।
महाशिवरात्रिमा भगवान शिवलाई भाँचिएको चामल, बेसार र कुमकुम नचढाउनुस्, नत्र शिवको कृपाको सट्टा महादेवको क्रोधमा सहभागी हुनुहुनेछ ।
महाशिवरात्रिमा भगवान शिवको आशीर्वाद पाउनको लागि आफ्नो मनपर्ने चीज अर्थात् भांग चढाउनुपर्छ।
महाशिवरात्रिमा शिवको व्रत बस्ने साधकले निधारमा रातो चन्दनको त्रिपुण्ड र पाखुरामा खरानी लगाउनुपर्छ ।
महाशिवरात्रिमा भगवान शिवको आराधनाका लागि धेरै मन्त्रहरू छन्, तर तपाईं सजिलैसँग उहाँको सरल पंचाक्षरी मन्त्र ’ओम नमः शिवाय’ जप गर्न सक्नुहुन्छ।
भगवान शंकरको महाव्रत पालन गर्ने शिव साधकले सधैं शुद्ध रुद्राक्षको मालाले उहाँको मन्त्र जप गर्नुपर्छ।
शिवलिङ्गलाई छोएको भोग ग्रहण गर्दैन, अन्य भोग र प्रसाद सेवन गरी अरुलाई वितरण गर्न सकिन्छ ।
महाशिवरात्रि पर्व भगवान शिवको आराधना गर्ने पवित्र स्थान भएकाले यस दिन भगवान शिवको महिमाको स्तुति गर्दै कीर्तन र जागरण गर्ने गरिन्छ ।
महाशिवरात्रिमा दिनमा सुत्नु हुँदैन, यद्यपि यो नियम वृद्ध र बिरामीहरूलाई लागू हुँदैन।
शिवलिंगको पूजा गरेपछि शिवलिंगको आधा परिक्रमा गर्नुपर्छ ।
