महान ग्रन्थ श्री रामचरितमानसका लेखक गोस्वामी तुलसीदासले कुल १२ ग्रन्थहरूको रचना गरेका थिए । सबैभन्दा प्रसिद्धि उहाँद्वारा रचित श्री रामचरितमानसलाई दिइएको थियो, उहाँले यसलाई सरल अवधि भाषामा लेख्नुभयो । श्री रामचरितमानस पछि उनको लोकप्रिय रचना हनुमान चालिसा हो ।
गोस्वामी तुलसीदास हिन्दी साहित्यका एक महान संत कवि थिए, जसलाई आदि काव्य रामायणका लेखक महर्षि वाल्मीकिको अवतार पनि मानिन्छ ।
भगवान शिव र माता पार्वतीको निर्देशनमा उहाँले आफ्नो जीवनमा पुण्यपूर्ण रामभक्तिको धारालाई यसरी प्रवाह गर्नुभयो कि त्यो धारा आज पनि बगिरहेको छ । उनले राम भक्तिद्वारा आफ्नो जीवन मात्रै बिताएनन्, उनले मानिसहरूलाई श्रीरामको आदर्शमा बाँध्ने प्रयास गरे ।
तुलसीदासको परिचय
तुलसीदासको जन्म उत्तर प्रदेशको बांदा जिल्लाको राजापुर नामक गाउँमा संवत १५८९ मा भएको थियो । उनका बुबाको नाम आत्माराम दुबे र आमाको नाम हुल्सी थियो । अध्यात्मका पथप्रदर्शक तुलसीदासको बारेमा वर्णन गरिएको छ कि उनी जन्मदा रोएनन्, तर उनले ‘राम’ नाम उच्चारण गरेका थिए जसका कारण उनको बाल्यकालको नाम रामबोला राखिएको थियो । जन्मसँग सम्बन्धित अर्को चमत्कारी कुरा भनिन्छ कि उनको मुखमा ३२ वटा दाँत थिए ।
बाल्यकालमा तुलसीदास जीले धेरै दुःख भोगे, सानै हुँदा उनको विवाह रत्नावलीसँग भएको थियो, उनको पत्नी रत्नावलीसँग धेरै माया थियो तर यही प्रेमका कारण उनले एकपटक आफ्नी पत्नी रत्नावलीलाई गाली गरे ।
त्यसपछि उनको जीवनको दिशा बदलियो र तुलसी श्री रामजीको भक्तिमा यति डुबेकी कि उनी उहाँको अनन्य भक्त बने । पछि उनले गुरु बाबा नरहरिदासबाट दीक्षा लिए र उनले उनको नाम तुलसी राखे । तुलसीदास जीको जीवनको अधिकांश समय चित्रकूट, काशी र अयोध्यामा बित्यो । तुलसी दास जीले धेरै ठाउँमा भ्रमण गर्दा रामको कथा सुनाइरहनु भएको थियो।
महान ग्रन्थ श्री रामचरितमानसका लेखक गोस्वामी तुलसीदासले कुल १२ ग्रन्थहरूको रचना गरेका थिए । सबैभन्दा प्रसिद्धि उहाँ द्वारा रचित श्री रामचरितमानसलाई दिइएको थियो, उहाँले यसलाई सरल अवधि भाषामा लेख्नुभयो । श्री रामचरितमानस पछि उनको लोकप्रिय रचना हनुमान चालिसा हो । गोस्वामी तुलसीदासद्वारा रचित ग्रन्थहरूमा श्रीरामचरितमानस, कवितावली, जानकीमंगल, विनयपत्रिका, गीतावली, हनुमान चालिसा, बरवै रामायण आदि प्रमुख छन्।
रामचरितमानस जसमा तुलसीदास जीले भगवान रामको चरित्रलाई धेरै सुन्दर र भक्तिपूर्ण रूपमा चित्रण गरेका छन् । उनले हनुमानजी मार्फत धेरै पटक भगवान श्रीरामको प्रत्यक्ष दर्शन गरेका थिए । उनले आफ्नो अन्तिम समय काशीमा बिताए र भगवान श्रीरामलाई याद गर्दै आफ्नो शरीर त्यागे र उनको आत्मा भगवान श्रीराममा विलीन भयो ।
