नवरात्रको दोस्रो दिन माता दुर्गाको ब्रह्मचारिणी स्वरूपको पूजा गरिन्छ । ब्रह्मा भनेको तपस्या हो भने चारिणी भनेको आचरण गर्ने हो । यसरी ब्रह्मचारिणी भनेको तपस्या गर्ने व्यक्ति हो । त्यसैले मातालाई तपश्चरिणी पनि भनिन्छ । माता ब्रह्मचारिणीले दाहिने हातमा मन्त्र जपको माला र देब्रे हातमा कमण्डल धारण गर्नुहुन्छ । उनलाई ज्ञान र तपस्याकी देवी मानिन्छ । भनिन्छ, जसले ब्रह्मचारिणी माताको सच्चा हृदयले, धैर्यपूर्वक पूजा गर्छ र उसले ज्ञान प्राप्त गर्छ। साथै, कठिन परिस्थितिमा पनि मानिसको मन विचलित हुँदैन।
ब्रह्मचारिणी माताको कथा
पौराणिक मान्यता अनुसार देवी ब्रह्मचारिणी हिमालयका राजा हिमालयको घरमा छोरीको रुपमा जन्मिएकी थिइन । त्यसबेला नारदजीको सल्लाहमा भगवान शंकरलाई पतिको रुपमा प्राप्त गर्नको लागि उनले निकै कठोर तपस्या गरेकी थिए । यही तपस्याका कारण उनको नाम ब्रह्मचारिणी राखियो ।
हजार वर्षसम्म फलफूल र फूलहरू खाएर समय बिताइन । यससँगै उनले सय वर्षसम्म जमिनमा बसेर तपस्या गरिन । जलविहीन र असहाय भएर माताले हजारौं वर्षसम्म कठोर तपस्या गरेको जनविश्वास छ । उनको भक्तिबाट सबै देवताहरू प्रसन्न भए र उनको मनोकामना पूरा गर्ने वरदान दिए ।
ब्रह्मचारिणी माताको पूजा विधि
ब्रह्मचारिणी माताको पूजा गर्न सबैभन्दा पहिले ब्रह्ममुहुर्तमा उठेर स्नान गर्नुहोस्।
सबैभन्दा पहिले पूजाको लागि आसन बिछ्याउनुहोस्, त्यसपछि आसनमा बसेर माताको पूजा गर्नुहोस्।
यसपछि फूल, अक्षत, रोली, चन्दन आदि चढाउनुहोस्।
ब्रह्मचारिणी मातालाई भोगको रूपमा पञ्चामृत अर्पण गर्नुहोस्। यससँगै मिठाईको आनन्द लिनुहोस्।
यसका साथै आमालाई पान, सुपारी, लौंग अर्पण गर्नुहोस्।
यसपछि देवी ब्रह्मचारिणी माताको मन्त्र जप गर्नुहोस् र त्यसपछि माताको आरती गर्नुहोस्।
