२५ वर्षको उमेरमा संन्यास

सानैदेखि स्वामी विवेकानन्दलाई अध्यात्ममा रुचि थियो। पढाइमा अब्बल भए पनि २५ वर्षको उमेरमा गुरुबाट प्रभावित भएर उनले सांसारिक मोह त्यागे र भिक्षु बने । संन्यास भएपछि उनको नाम विवेकानन्द राखियो। स्वामी विवेकानन्दले 1897 मा कोलकातामा रामकृष्ण मिशन स्थापना गरे। उही समयमा, 1898 मा, गंगा नदीको किनारमा बेलुरमा रामकृष्ण मठ पनि स्थापना भयो।

जब शिकागोमा पूरा दुई मिनेट ताली बज्यो

सेप्टेम्बर 11, 1893 मा, विश्व धर्म महासभा अमेरिकामा आयोजित भएको थियो। यस कार्यक्रममा स्वामी विवेकानन्द पनि सहभागी थिए। यहाँ उनले हिन्दीमा ‘अमेरिकाका दाजुभाइ तथा दिदीबहिनी’ भन्दै भाषणको सुरुवात गरे ।

विवेकानन्दको भाषणमा शिकागोको आर्ट इन्स्टिच्युटमा पुरै दुई मिनेट ताली बज्यो । यस भाषणपछि उनको आध्यात्मिक चिन्तन र दर्शनबाट विश्व प्रभावित भएको थियो ।

जब विदेशीको घमण्ड चकनाचुर भयो

विवेकानन्द प्रायः साधारण भिक्षुको लुगा लगाउँथे। एक दिन यो कपडा लगाएर विदेश घुम्दै थिए । उनको लुगाले विदेशीको ध्यान खिच्यो। त्यो विदेशीले जिस्काउँदै विवेकानन्द जीको पगडी ताने। विदेशीको यस्तो कारबाहीपछि उनले स्पष्ट अंग्रेजीमा त्यसो गर्नुको कारण सोध्दा विदेशी छक्क परे । त्यो विदेशीले भिक्षुको रूपमा यो व्यक्तिलाई अंग्रेजी कसरी राम्रोसँग थाहा छ भनेर बुझ्न सकेन।

त्यसपछि उनले विवेकानन्द जीलाई सोधे, तपाई शिक्षित हुनुहुन्छ ? त्यसपछि स्वामी विवेकानन्दले नम्रतापूर्वक भने, ‘हो, म शिक्षित र सज्जन हुँ।’ तब विदेशीले भन्यो तिम्रो लुगा हेर्दा तपाई सज्जन हो जस्तो लाग्दैन । त्यसको जवाफमा स्वामी विवेकानन्दले भन्नुभयो, तिम्रो देशमा दर्जीले मानिसलाई सज्जन बनाउँछ, तर मेरो देशमा मानिसको व्यवहारले उसलाई सज्जन बनाउँछ। यस्तो जवाफ सुनेर विदेशीलाई लाज लाग्यो र आफ्नो गल्ती महसुस भयो।